Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες

Η Εταιρεία Θεάτρου Sforarisσυμμετέχοντας στο πρόγραμμα ArtLocus του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού,προετοιμάζει την παράσταση Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες.Πρόκειται για μία σπονδυλωτή παράσταση, το κείμενο της οποίας στήθηκε πάνω στις ιστορίες τριών δημοτικών τραγουδιών-τριών “Παραλογών”[1]-και σε εικόνες ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη.Οι Παραλογές αυτές είναι οι: Της σκοτωμένης, Τα αγαπημένα αδέρφια και η κακή γυναίκα, και Η μάνα η φόνισσα.

Στην Παραλογή Της Σκοτωμένης, τρία αδέρφια σκοτώνουν την αγαπημένη τους αδερφή, όταν θεωρήσουν πως τους ατίμασε μιλώντας στο γιο του Ρήγα. Ο νέος, μόλις μάθει τα φρικτά νέα αυτοκτονεί. Οι οικογένειες, τους θάβουν σε διπλανούς τάφους, από όπου φυτρώνουν μία λεμονιά και ένα κυπαρίσσι. Τα δύο δέντρα, ακολουθώντας το παράδειγμα των νεκρών νέων, γέρνουν το ένα προς το άλλο, σαν να πρόκειται να φιληθούν, στοιχειώνοντας τη ζωή των δολοφόνων τους.

Στα Αγαπημένα αδέρφια και την κακή γυναίκα, ένας αδερφός είναι ερωτευμένος με τη γυναίκα του αγαπημένου του αδερφού. Εκείνη, του βάζει την ιδέα να τον σκοτώσει για να την παντρευτεί. Η αφορμή θα είναι απλή: Θα του ζητήσει να μοιράσουν τα πατρικά κτήματα. Ο ίδιος θα απαιτήσει τα πιο καρπερά και έτσι ο άλλος θα θυμώσει. Πάνω στον καυγά, θα τον σκοτώσει με ένα μαχαίρι. Η συζήτηση μεταξύ των αδελφών θα γίνει, όχι όμως και ο καυγάς, αφού ο αδικημένος αδερφός, προκειμένου να μην μαλώσει με τον αγαπημένο του αδερφό, δέχεται να πάρει τα πιο άγονα κτήματα, αφήνοντας σε εκείνον τα πιο καρπερά. Ο παρ’ ολίγον αδελφοκτόνος, αφού αναλογιστεί τι πήγε να κάνει, γυρίζει στο σπίτι και δολοφονεί τη νύφη και ερωμένη του.

Στο Η μάνα η φόνισσα μια γυναίκα σκοτώνει το μονάκριβο παιδί της, όταν αυτό ανακαλύψει την εξωσυζυγική της σχέση και αφού το μαγειρέψει, το προσφέρει σαν γεύμα στον άντρα της. Αυτός με τη σειρά του, όταν καταλάβει τί έχει συμβεί, της κόβει το κεφάλι και το κομματιάζει σε έναν νερόμυλο.

Το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, η συναισθηματική “τρύπα” που προκαλεί στο ανθρώπινο είδος η επίγνωση ότι κάποτε θα πεθάνει, αυτό το ανικανοποίητο και το μεταφυσικό, έρχονται να σχολιαστούνε με εικόνες, λέξεις και διασκευασμένες προτάσεις από έργα του ποιητή Τάσου Λεβαδίτη.

Έχουν χρησιμοποιηθεί αυτούσιοι και διασκευασμένοι στίχοι από τα έργα :

Διασπορά, Νυχτερινός επισκέπτης, Μικρές ιστορίες, Απ’ το ημερολόγιο ενός υπηρέτη, Σκοτεινή πράξη, Ο διάβολος με το κηροπήγιο, Βιολί για μονόχειρα, Το έγκλημα , ο ποιητής και μερικά μήλα, Από τις εξομολογήσεις του Ματθία Χ., Βιβλίο για μεγάλα όνειρα, Βιολέτες για μια εποχή.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Η παράσταση αυτή δεν ασχολείται με τα κίνητρα των φόνων. Δεν ψάχνουμε αιτίες και ενόχους. Παρακολουθούμε τη διαδρομή “καθημερινών ανθρώπων” που έφτασαν σε ακραίες στιγμές. Αφορμή στάθηκαν οι σοκαριστικές ιστορίες τριών δημοτικών τραγουδιών.

Ανταποκριθήκαμε στην πρόκληση να επαναδιαπραγματευθούμε το υλικό των τραγουδιών αυτών, που θεωρείται σχεδόν μουσειακό, γιατί πιστεύουμε πως το κλασικό μπορεί να είναι πραγματικά ριζοσπαστικό. Με την έννοια της διαφυγής από την αέναη ανάγκη να είναι κανείς μοντέρνος. Κάτι που αντέχει στη σκηνή, είναι εκ φύσεως ζωντανό, άρα ενδιαφέρον. Έτσι, χρησιμοποιήσαμε τρεις βίαιες ιστορίες, κλασικές στη δημοτική μας παράδοση, με στέρεη δομή, δυνατές εικόνες και μεγάλη αφηγηματική δύναμη και τις επεξεργαστήκαμε με τα ποιήματα του καταλληλότερου ίσως εκφραστή του παράλογου της ανθρώπινης ύπαρξης, Τάσου Λειβαδίτη.

Δεν μας ενδιαφέρει η λαογραφική προσέγγιση των Παραλογών ούτε και η “δραματοποίηση” μη θεατρικών κειμένων. Η αισθητική του συνολικού έργου και η προσέγγισή είναι σύγχρονη. Οι επιλεγμένοι μη θεατρικοί χώροι, με το αποτύπωμα της παρόδου του χρόνου πάνω τους, κυοφορούν κάτι γοητευτικό και ανεκμετάλλευτο, που μπορεί να ανοίξει τις κλειστές πόρτες κειμένων που αρχικά δεν προορίζονταν για την σκηνή. Θελήσαμε να δημιουργήσουμε μια παράσταση- εγκατάσταση-βόλτα σε αυτούς τους χώρους, μια site- specific promenade performance, η οποία θα δίνει την ελευθερία στους θεατές να σταθούν σε διαφορετικά σημεία παρακολουθώντας την εξέλιξη των ιστοριών και να αναπτύξουν ταυτόχρονα τη δική τους σχέση με τον χώρο και τα κείμενα.

Στο ξεδίπλωμα των ιστοριών συμμετέχουν 4 γυναίκες ηθοποιοί, που αλλάζουν “στρατόπεδο” από ιστορία σε ιστορία, έτσι ώστε όλοι να έχουν υπάρξει στο τέλος θύτης και θύμα. Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Όλοι εμπεριέχουμε τον αθώο και τον ένοχο. Η ανθρώπινη συμπεριφορά ήταν ανέκαθεν μη προβλέψιμη.

Οι μουσικοί σχολιασμοί, οι ήχοι, το φως και το σκοτάδι παίζουν έναν αναπόσπαστο ρόλο στην παράσταση, συμβάλλουν στο σχεδιασμό «σκηνικού χώρου» και αποτελώντας τελικά μέρος της δραματουργίας.

Το αποτέλεσμα πρέπει να είναι ένα ανοιχτό πεδίο. Μέλημά μας είναι να μην επιβάλλουμε έναν και μοναδικό τρόπο σκέψης. Η άνευ ορίων σκέψη και διαλεκτική με τα προσλαμβάνοντα είναι για μας, η μόνη υγεία.

[1] ΠΑΡΑΛΟΓΗ: Δημοτικό τραγούδι με αφηγηματική μορφή και φανταστική υπόθεση, Τεγόπουλος-Φυτράκης, Ελληνικό Λεξικό, Αθήνα 1995

Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες

Δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνική επιμέλεια-κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπουσουλέγκα-Ράνια Υφαντίδου
Ηχητικά περιβάλλοντα-μουσική επιμέλεια: Γιώργος Σούτος
Μουσική διδασκαλία: Κίκα Γεωργίου

Παίζουν: Κίκα Γεωργίου, Άννα Ελεφάντη , Αναστασία Μποζοπούλου ,Βασιλική Σαραντοπούλου